Hyperparasieten: hou ze in de gaten!

Sluipwespen zijn de belangrijkste bestrijders van bladluis. Helaas kunnen hyperparasieten deze sluipwespen in de weg zitten. Een hyperparasiet legt zijn eitjes in een geparasiteerde luis, hierdoor komt er geen sluipwesp uit, maar een hyperparasiet. Kortom, deze hyperparasiet verstoort de opbouw van sluipwespen tegen luis. Een teler kan dan ineens verrast worden door een hevige opkomst van luis, terwijl het er een paar dagen eerder nog op leek dat de luisbestrijding goed onder controle was.

Al vanaf januari kunnen hyperparasieten actief zijn. Perzikluis is de meest voorkomende bladluissoort in paprika, maar ook boterbloemluis, aardappeltopluis en in sommige gevallen katoenluis zijn vatbaar voor hyperparasieten. Aphipar (Aphidius colemani) is één van de belangrijkste sluipwespen tegen perzikluis. Bij de gangbare telers zien we de hyperparasieten meestal in april opkomen.

Het signaleren van hyperparasieten gebeurt meestal als de parasitering in één keer fors afneemt. Soms gebeurt het dat de hyperparasieten al gezien worden en binnen 2 á 3 weken na het signaleren van de ‘hypers’ de parasitering fors afneemt. Met als gevolg een explosie van luis.

De meest voorkomende hyperparasiet is Dendrocerus aphidum (zie foto). Deze is soms moeilijk te herkennen, maar een ervaren consultant herkent de volwassen hypers door met name het gedrag: de hyperparasiet beweegt zich heel ‘zenuwachtig’ over het blad. Ook kun je het aan de kleur zien: zwart glimmend.

Tevens kun je aan een geparasiteerde mummie zien of er een hyper of een sluipwesp uit is gekomen. Bij hypers zie je een vrij groot gekarteld gat waar de hyperparasiet is uitgekomen. Bij een mummie waar een sluipwesp is uitgekomen zie je een soort klepje, vaak aan de kant van de kont van de luis. Als je twijfelt kun je het gemakkelijk controleren door een aantal blaadjes met geparasiteerde luis te verzamelen in een flesje en uit te laten komen.

Wat te doen bij opkomst van hyperparasieten? Wij adviseren om tijdelijk te stoppen met de inzet van Aphipar (Aphidius colemani). Naast Aphidius colemani is de galmug Aphidend (Aphidoletes aphidimyza) een belangrijke vijand van perzikluis. Een verhoogde inzet van deze galmug zal dan één van de keuzes zijn. De beste remedie is om alles uit de kast te halen om luis beheersbaar te houden: dus de inzet van zweefvliegen, lieveheersbeestjes en gaasvlieglarven op de haarden van luis.