Algemeen
Aardrupsen komen wereldwijd voor. Aardrupsen zijn de rupsen van nachtvlinders die tot het geslacht Agrotis behoren. Enkele in Nederland voorkomende soorten zijn gewone worteluil (Agrotis exclamationis), de gewone velduil (Agrotis segetum) en de grote worteluil (Agrotis ipsilon).
Levenscyclus en uiterlijk van de aardrups
De vlinders zijn grijsbruin en hebben een vleugelwijdte van 5 cm. Ze zijn 's avonds en 's nachts actief. Vrouwtjes kunnen honderden eitjes leggen. De eieren zijn eerst wit, maar worden snel donkerder. Ze worden afzonderlijk of in groepjes op de grond of op de plant dichtbij de grond gelegd.
De rupsen kunnen tot 5 cm lang worden en zijn aardebruin of vuilgrijs van kleur. In rust en wanneer ze gestoord worden zijn ze opgerold. Diep in de grond verpopt de rups in een cocon van gronddeeltjes.
Vrouwtjes kunnen honderden eieren leggen. Er zijn zes tot zeven larvale stadia. Verpopping vindt plaats in de grond. Afhankelijk van de temperatuur duurt de ontwikkeling van ei tot volwassene ongeveer 40-60 dagen.
Schadebeeld
De eerste rupsenstadia leven bovengronds van jonge planten. Ze knagen kleine gaatjes in bladeren. Door de kleine gaten lijkt het alsof er met hagel op de planten is geschoten. 's Nachts vreten ze ook aan gemakkelijk bereikbare bladstelen en soms in het hart van de plant.
Vrij snel gaan ze ondergronds en vreten aan de wortels en andere ondergrondse delen van de planten. Ook kan de plantvoet net op de scheiding tussen grond en lucht worden doorgeknaagd. Een larve snijdt vaak één plant aan en gaat snel door naar andere planten, hierdoor kunnen kleine populaties aardrupsen grote oppervlakte van bijvoorbeeld maïs en katoen aantasten.
Een aardrups is makkelijk te vinden, omdat stukken van de planten worden meegetrokken in de grond. Half uit de grond stekende plantendelen naast de beschadigde plant verraden dan de schuilplaats van de rups.
Aardrupsen worden vaak met emelten (larven van langpootmuggen) verward. Aardrupsen hebben poten, emelten niet. Het verschil kan ook worden waargenomen als men een aardrups oppakt rolt die zich op, de emelt niet, die krimpt bij aanraking. De aardrupsen zijn aanwezig vanaf juli tot maart van het volgend seizoen. De rupsen leven in een holletje in de grond en gaat ‘s nachts op zoek naar voedsel. Aardrupsen vreten door zolang het niet vriest. In april verpopt de rups in de grond.
Schadebeeld
Bestrijden van aardrupsen
Koppert biedt diverse oplossingen voor de biologische bestrijding van de aardrups.
De aardrupsen zijn goed te bestrijden met insect-parasitaire aaltjes Entonem (bij bodemtemperaturen tussen de 8-12oC) en Capsanem (12-35oC). In de bodem zoeken de nematoden de aardrupsen op en dringen de rups binnen. Eenmaal binnen scheiden de nematoden een bacterie af die de rupsen doodt. In de dode rupsen ontstaat een nieuwe generatie nematoden die op zoek gaan naar nieuwe aardrupsen om ze te infecteren.