Thaumetopoea processionea

Eikenprocessierups

Oak Processionary Moth Thaumetopoea processionea Brochure
Oak Processionary Moth Thaumetopoea processionea Brochure

Wat is de eikenprocessierups?

De eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea) is een belangrijk plaaginsect op eiken in veel Europese landen. De algemene en wetenschappelijke naam van deze rups verwijst naar het gedrag van de larven om lange processies te vormen. De rups is inheems in Midden- en Zuid-Europa, maar is tegenwoordig aanwezig in bijna alle Europese landen en ook in delen van het Midden-Oosten.

Levenscyclus en uiterlijk van de eikenprocessierups

De adulten hebben grijze voorvleugels met witte en donkergrijze vlekken en een spanwijdte van ca. 30 mm. De adulten komen tevoorschijn en vliegen tussen eind juli en midden september. De eieren (tot 300 per cluster) worden in aaneengesloten rijen gelegd langs één tot twee jaar oude twijgen en bedekt met haren van het vrouwtje.

De larven van het eerste stadium overwinteren in de eieren en komen half of eind april uit. Ze zijn 's nachts actief en voeden zich gezamenlijk. De pas uitgekomen larven zijn bruin. In latere stadia wordt hun lichaam grijs. Vanaf het derde stadium begint elke larve duizenden zeer kleine irriterende haartjes met weerhaken (ca. 0,1 mm) te produceren. Deze haartjes bevatten een allergeen eiwit, thaumetopoein, dat actief aan de lucht kan worden afgegeven wanneer de larven worden verstoord. Na vervelling blijven de haartjes van het vorige stadium op de exuviae achter, maar ze kunnen door de lucht verspreid worden en zijn nog steeds allergeen. Bij droog weer kunnen deze irriterende haartjes maandenlang allergeen blijven. Vanaf het vijfde stadium beginnen de larven aan de basis van lagere takken, op de stam of aan de basis van de stam zijdenesten te bouwen, die duizenden exemplaren kunnen bevatten. De larven blijven overdag meestal in hun nest en vertrekken 's nachts in een kenmerkende processie om zich in het bladerdak van de bomen te voeden. Wanneer een boom bijna geen bladeren meer heeft, verlaten de larven de boom collectief om een andere gastheer in de buurt te koloniseren. In de verpoppingsperiode (eind juni, begin juli) spinnen de larven cocons in de nesten.

Biologische bestrijding van de eikenprocessierups