Bestrijders moeten de paprika's beschermen

Op dit moment staan de Nederlandse paprikatelers voor een flinke uitdaging. Het middel Plenum, tegen bladluizen, is sinds 30 januari in alle gewassen verboden. Voor veel telers is het daarom de hoogste tijd om de biologische aanpak van luizen met hun consultant te bespreken. Als zij op tijd hun planning maken en hun bestellingen plaatsen, hoeven zij niet achter het net te vissen.

"Ja, zegt consultant Steven Voet, "bestrijders zijn geen blik verf en ook geen chemisch middel. Het is levende natuur. We kunnen van bestrijders nu eenmaal geen voorraad aanleggen voor situaties waarin de vraag snel toeneemt."

Dat de bladluisbestrijding in paprika moeilijker wordt nu Plenum van de markt is, staat wel vast. Telers proberen doorgaans bij het einde van de oude teelt en bij het begin van de nieuwe hun kassen luisvrij te krijgen. Na de aanplant moeten ze nu preventief bestrijders inzetten, bij opkomst van luis zullen ze nu ook extra bestrijders moeten uitzetten. Op deze manier zullen zij hun gewassen biologisch tegen luizen moeten beschermen.

Steven Voet: "Maar let op. Als de groei van het gewas versnelt - één tot drie weken voor de oogst - is het gevoeliger voor luizen. En vanaf eind mei kunnen er hyperparasieten* de kas in komen; de belangrijke bestrijders Aphidius colemani en Aphidius ervi zijn dan veel minder effectief. Als dan de bladluizen uitbreken kan een biologische of chemische correctie nodig zijn. Dat was in voorgaande jaren mogelijk met Plenum, maar die weg is voortaan afgesloten."

Sterke alternatieven voor Plenum zijn er niet. Weliswaar heeft Teppeki een toelating in paprika's, maar het mag slechts twee maal per jaar worden gebruikt, en uitsluitend tussen 1 april en 1 november. En andere chemische middelen gaan niet goed samen met de biologische bestrijding, terwijl de biologische correctiemiddelen ook niet altijd voldoende effectief zijn.

"De kunst is daarom om tot de langste dag chemievrij te telen, met hooguit een enkele plaatselijke correctie. Als de teler in het tweede kwartaal toch gedwongen is om Teppeki te gebruiken, moet hij daarna het biologisch evenwicht tussen bestrijders en luizen meteen weer opbouwen. Want als hij een paar weken later weer Teppeki zou moeten gebruiken, staat hij in het najaar met lege handen."

Daar komt bij dat een paprikateler na de zomer vaak meer chemische middelen gebruikt, tegen bijvoorbeeld rupsen, wantsen en cicaden. Dat gebruik drukt de effectiviteit van de diverse biologische bestrijders. "Ook daarom is het verstandig om na gebruik van Teppeki meteen weer bestrijders te gaan gebruiken. Dan hou je de tweede behandeling met Teppeki achter de hand voor een eventuele uitbraak van luizen in het najaar."

_{"Vraag je consultant om mee te denken over de juiste strategie om luizen te bestrijden", zegt consultant Steven Voet.}

Steven Voet ziet dat deze situatie hier en daar tot een lichte vorm van paniek leidt. Toch is dat niet nodig, stelt hij, als de teler maar op tijd een goede strategie kiest. De al genoemde sluipwespen Aphipar, Ervipar en de galmug Aphidend bewijzen al tientallen jaren bladluizen effectief aan te pakken.

Aphipar bestrijdt de groene en de rode perzikluis, terwijl Ervipar de boterbloemluis en de aardappeltopluis aanpakt. Aphidend bestrijdt in principe alle bladluizen. Als een luizenplaag op komt zetten of als er problemen met hyperparasieten zijn, vormt hij een goede aanvulling op de sluipwespen. Met Aphiscout, een mix van vijf verschillende luisbestrijders, wordt het systeem zo nodig nog robuuster.

De consultant bepleit dat telers ook op andere manieren luizen tegengaan. Hij wijst op de samenhang tussen de N-bemesting en de gewasgevoeligheid voor luizen. "Een surplus aan stikstof leidt tot extra aminozuren in het blad. Daar komen luizen op af. Als de teler de stikstofgift zo instelt dat er geen gevolgen zijn voor groei en opbrengst, maar het gewas minder aantrekkelijk wordt voor luizen, kan hij de luizendruk met al gauw twintig procent verlagen waardoor de biologische bestrijding ook makkelijker gaat. Koppert adviseert telers ook dáár naar te kijken in samenspraak met de teeltvoorlichter."

Steven Voet wijst er nog eens op dat bestrijders niet op voorraad kunnen worden geproduceerd. Dat maakt het noodzakelijk om goed te plannen en de bestellingen op tijd te plaatsen. "En dat vereist dat de teler voordat de luizen massaal komen opzetten zijn strategie moet hebben gekozen. Dan kan hij tijdig beschikken over de producten en hoeft hij nooit achter het net te vissen. De consultants van Koppert kunnen hem met hun ervaring uiteraard goed van dienst zijn. Ik zou zeggen: doen, zorg ervoor dat je uit de problemen blijft."

_{*Hyperparasieten
Hyperparasieten zijn insecten die leven op sluipwespen die bladluizen bestrijden. De hyperparasieten Dendrocerus aphidum en Asaphes vulgaris zijn berucht. Zij leven op bladluisbestrijders als Aphipar (Aphidius colemani) en Ervipar (Aphidius ervi). Op deze wijze kunnen zij de biologische gewasbescherming in paprika forse schade toebrengen omdat de luisbestrijders geen populatie kunnen opbouwen.}